воскресенье, 14 января 2024 г.

Иван Михайлович Гоголев – Кындыл


    Иван Михайлович Гоголев – Кындыл (18.01.1930–22.11.1998) — Саха Республикатын народнай поэта, Саха Республикатын искусстволарын үтүөлээх деятелэ, Саха комсомолун бириэмийэтин лауреата. 1957 сылтан СССР Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.


1930 с. тохсунньу 18 күнүгэр Бүлүү куоракка төрөобүтэ.

1937 с. Чочу 7 кылаастаах оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ.

1947 с. Дьокуускай куорат 2-с нүөмэрдээх оскуолатын бүтэрбитэ.

1948 с. бастакы хоһооно «Хотугу сулус» сурунаалга бэчээттэммитэ.

1952 с. 22 саастааҕар «Ынырар уоттар» диэн хоһооннорун уонна поэмаларын хомуурунньуга бэчээттэммитэ. Чаҕылхай талаан саха поэзиятыгар дохсуннук уонна киэн далааһыннаахтык киирбитэ, онтон ыла саха ааҕааччыларын куттарын туппута, кинилэр тапталлаах суруйааччыларынан буолбута.

1954 с. Москваҕа Максим Горькай аатынан литературней институту бүтэрбитэ. Аҕыйах сыл Саха сиринээҕи кинигэ издательствотыгар редакторынан, оскуолаҕа учууталынан үлэлээн баран, идэтийбит суруйааччы быһыытынан олоҕун бүүс-бүтүннүүтүн үлүскэннээх айар үлэҕэ анаабыта уонна ол тухары айар үлэтигэр саамай тахсыылаах кэмин иккис төрөөбүт сирин кэриэтэ буолбут Ханалас улууһун Покровскайыгар — эймэнэ туойбут Улуу Эбэтин Өлүөнэ үрдүк кытылыгар — олорон ааспыта.

1957 с. ССРС суруйааччыларын Союһун чилиэнэ буолбута.

1958 с. «Хаарчаана» диэн ааттаах оҕолорго анаан суруйбут кинигэтэ бэчээттэммитэ.

1961 с. ССКП чилиэнэ буолбута

1961 с. «Кыталыктар кырдаллара» диэн музыкальнай остуоруйа-пьесата Саха государственнай драматический театрын сценатыгар ситиһиилээхтик турбута.

1962 с. «Хотугу сибэкки» диэн опереттата Саха музыкальнай-драматическай театрын сценатыгар туруоруллубута.

1962 с. Саха АССР искусстволарын үтүөлээх деятеля бочуоттаах аат инэриллибитэ

1962 с. саха поэттарыттан бастакынан «Күн хэйата» диэн хоһоонунан улахан романы суруйбута.

1976 с. композитордар Валерий Кац кини либреттотыгар «Кыһыл көмүс ох» операны, онтон Захар Степанов эмиэ кини либреттотыгар «Сээркээн сэһэн» мюзиклы туруорбуттара.

1977-1987 сс. «Хара кытылык» диэн биир бөдөн уонна ааҕааччы киэн сэнээриитин ылбытүс кинигэлээх романа бэчээттэммитэ.

1978 с. Саха комсомолун аатынан бириэмийэ аан бастакы лауреата буолбута.

1980 с. «Бочуот знага» ордены Иван Гоголев-Кындыл Уйбаанна ССКП Саха уобаластааҕы комитетын I секретара Г.И. Чиряев туттарбыта.

1985 с. Иван Гоголев-Кындыл Уйбаан либреттотыгар Захар Степанов «Биһик ырыата» диэн операта Саха музыкальнай-драматический театр сценатыгар ситиһиилээхтик туруоруллубута.

1986 с. композитор Владимир Ксенофонтов поэт» Аал Луук мас аман өһө» диэн поэматыгар симфония, композитор Валерий Кац кантата суруйбуттара.

1987 с. ити симфония бастакы телевизионнай премьерата, симфоническай оркестры Г.Кривошапко салайан, ситиһиилээхтик оонньоон иһитиннэрбиттэрэ.

1990 с. Саха АССР народнай поэтын аата инэриллибитэ

1990 с. Бүлүү улууһун «Бочуоттаах гражданина» диэн үрдүк аат инэриллибитэ.
1997 с. олохтоммут «Северная звезда» диэн Россия литературнай бириэмийэтин лауреатын үрдүк аатын бастакынан ылбыта.

1998 с. «РФ культуратын үтүөлээх үлэһитэ» буолбута.

1998 с. Россия Президенэ Б. Ельцин укаһынан «Дружба» орденынан надараадаламмыта.

 

2022 сыл бэс ыйын 17 күнүгэр Бүлүү куоратыгар саха норуодунай поэта, драматург Иван Михайлович Гоголевка пааматынньык арыллыбыта.

 




ВИЛЮЙСКАЯ УЛУСНАЯ БИБЛИОТЕКА


Иван Гоголев "Хара кыталык" 1 кинигэтэ

Иван Гоголев 2 кинигэтэ



Иван Гоголев "Хара кыталык" 3 кинигэтэ


 Иван Гоголев "Манчаары"


Иван Гоголев "Олорор мутуккун кэрдимэ"

Комментариев нет:

Отправить комментарий